Problematyka programu  „Adaptacja dziecka w placówce sanatoryjnej”

Dziecko w placówce sanatoryjnej stoi w obliczu nowej sytuacji. Przyjeżdżając tutaj zarówno dziecko, jak i jego rodzina napotykają na szereg wyzwań. Są nimi: nowe środowisko, rehabilitacja, nowy rodzaj zajęć, zdecydowanie odmienna organizacja dnia, a także nieznane, obce osoby (personel medyczny, pedagogiczny, rówieśnicy).

Na te elementy nakłada się jeszcze jeden, najważniejszy –  fakt rozłąki z domem rodzinnym i bliskimi osobami. Dziecko staje więc przed koniecznością zaadaptowania się czyli:  „przystosowania, dostosowania, przysposobienia (…) do aktualnej sytuacji, potrzeby, okoliczności, oczekiwań” (za: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, 2003, T.1, s. 24).

Diagnoza :
Wieloletnie obserwacje o charakterze otwartym naszego grona pedagogicznego wskazują na występowanie coraz większych trudności w procesie adaptacji, co objawia się szeregiem niekorzystnych zachowań i reakcji wśród uczniów przebywających w placówce. Dlatego też w celach diagnostycznych  przeprowadzono badania ankietowe wśród uczniów, których podstawowym zadaniem było przybliżone określenie największych i najczęstszych trudności z jakimi spotykają się oni w trakcie pobytu w placówce.

 Najczęstszymi trudnościami, z którymi zetknęli się nasi uczniowie były:

-przystosowanie się do organizacji dnia w placówce (wczesne pobudki, cisze nocne, popołudniowe lekcje),
-trudności podczas uciążliwych i męczących zabiegów rehabilitacyjnych,
-trudności z nawiązaniem kontaktu z rówieśnikami  i odnalezieniem się w nowym otoczeniu / sytuacji.

Podczas pobytu uczniom najbardziej brakowało:

-rodziców, bliskich osób, domu rodzinnego,
-większego dostępu (lub możliwości posiadania) do sprzętu komputerowego, telewizora, komórki,
-rówieśników z miejsc zamieszkania i szkół macierzystych.

W związku z otrzymanymi danymi podjęto decyzję o opracowaniu programu, którego głównym celem jest jak najdalej idąca pomoc dziecku w adaptacji do warunków sanatoryjno-szpitalnych.

Podczas prac powołanego w tym celu zespołu stwierdzono, iż jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na szybkość i prawidłowy przebieg procesu adaptacyjnego uczniów są kompetencje pracowników placówki – w tym wypadku: grona pedagogicznego. Składają się na nie zarówno wiedza dot. specyfiki działalności ośrodka, umiejętności wychowawcze, doświadczenie zawodowe, wewnętrzne zasoby umożliwiające elastyczność   i dostosowywanie się do zmieniających się warunków i grup wychowanków, jak również umiejętności współpracy, udzielania pomocy i wsparcia innym współpracownikom.

Działania w zakresie poprawy adaptacji uczniów

Jakość i metody bezpośredniego oddziaływania personelu szkolnego na uczniów mają ogromny wpływ na ich optymalne przystosowanie się do warunków pobytu. Zwiększając umiejętności, poprawiając współpracę i stosując odpowiednie standardy można spodziewać się również poprawy w procesie adaptacyjnym uczniów.  Dlatego też działania w zakresie poprawy adaptacji uczniów podjęto w dwóch kierunkach:

I.poszerzeniem wspomnianego wyżej zakresu kompetencji zawodowych pracowników szkolnych, a także dostosowaniem lub opracowanie nowych dokumentów i regulacji wewnętrznych, oraz pogłębieniem współpracy z personelem medycznym

1.Uszczegółowienie zakresu obowiązków poszczególnych pracowników szkoły;
2.Opracowanie zasad prawidłowej komunikacji w gronie pedagogicznym;
3.Organizacja tematycznych kursów i szkoleń uzupełniających wiedzę, oraz poszerzających umiejętności i spektrum działań pedagogicznych w pracy z uczniami;
4.Pogłębienie współpracy z personelem medycznym;
5.Ewaluacja wewnętrznych dokumentów szkolnych i procedur działania (zgodnie z zmieniającymi się regulacjami prawnymi wewnętrznymi potrzebami).

II. bezpośredniego oddziaływania na uczniów w postaci wprowadzenia nowych rozwiązań, lub dostosowania, zintensyfikowania dotychczas podejmowanych działań

1.Zapoznanie uczniów  z regulaminem pobytu – przekazanie
niezbędnych informacji dot. specyfiki pobytu w ośrodku sanatoryjno-szpitalnym;
2.Omawianie na godzinach wychowawczych zagadnień dotyczących praw     i obowiązków ucznia, wymaganiami edukacyjnymi i kryteriami oceniania;
3.Realizacja godzin wychowawczych z uwzględnieniem tematyki agresji, tolerancji i bieżących problemów uczniów;
4.Realizacja nowych, bardziej zróżnicowanych form aktywności uczniów       w czasie zajęć pozalekcyjnego zespołu wychowawczego;
5.Zintensyfikowanie udzielania pomocy w zakresie wypełniania obowiązku nauki.

Efekty naszych działań
Uczniowie przebywający w placówce:

-lepiej radzą sobie w nowych warunkach, jakie stanowi dla nich nasza placówka,
-deklarują wysoki stopień poczucia bezpieczeństwa podczas pobytu,
-potrafią dostosować się do organizacji dnia,
-łatwiej nawiązują relacje w grupie rówieśniczej,
-potrafią adekwatnie do sytuacji nazwać negatywne zachowania i prawidłowo na nie zareagować,
-wiedzą do kogo zwrócić się ze swoimi problemami i korzystają z takiej możliwości,
– zgłaszają chęć ponownego przyjazdu do naszej placówki

Nasze zamierzenia na przyszłość-
-kontynuowanie realizacji „Programu adaptacji”,
-dalsze wzbogacanie naszych działań o nowe rozwiązania   edukacyjno-wychowawcze,
-podnoszenie umiejętności i kwalifikacji grona pedagogicz-nego w oparciu o wnikliwe rozpoznanie bieżących potrzeb związanych z adaptacją uczniów.